Aan de slag gaan met programmatisch toetsen is moeilijk en geeft misschien hier en daar buikpijn (Sluijsmans, 2021). Moeten we het dan maar niet doen? Irene Biemond, Marleen Kaijen, en Wendy Peeters hebben rondgekeken bij opleidingen die met het concept werken en concluderen dat je met een gerust hart aan de slag kunt als aan vier voorwaarden is voldaan.
Tijdens het werken met de FT-cyclus, in het hbo, maar ook in het vo en mbo, merkten Liesbeth Baartman en Judith Gulikers dat docenten soms misconcepties hebben als het gaat om formatief toetsen. Een misconceptie is een inaccurate opvatting over een concept. Het is belangrijk dat alle ideeën – en dus ook misconcepties – benoemd kunnen worden en ook serieus worden genomen. Tijdens een speciale themabijeenkomst werd op zoek gegaan naar de misconcepties die leven in het hbo. Het resultaat van deze zoektocht vatten Liesbeth en Judith voor ons samen.
Er zijn legio mogelijkheden om studenten te betrekken bij toetsen. Studenten kunnen samen met docenten bepalen met welke bewijzen ze hun competenties aantonen, docenten kunnen studenten laten kiezen uit twee of meer toetsvormen, enz. Veronica Bruijns beschrijft namens de themagroep 'studenten betrekken bij toetsen' de belangrijkste argumenten waarom je als docent studenten wilt betrekken bij toetsen.
In het hbo vragen wij van studenten dat ze een lerende houding hebben. Dit betekent dat zij open staan voor feedback, dat zij een actieve rol aannemen en dat zij verantwoordelijkheid dragen voor hun leerproces. De recente inzichten over formatief handelen en feedback bieden docententeams didactische handvatten om hier in hun onderwijs een bijdrage aan te leveren. Maar als we willen toewerken naar een cultuur waarin we met studenten meer formatief werken, wat vraagt dat dan van de cultuur binnen de opleiding? De themagroep feedbackcultuur ging op onderzoek en interviewde Jaap Versfelt en Henk Galenkamp.
Hoewel bij veel docenten(teams) de wens of zelfs het voornemen leeft om meer formatief te toetsen, blijkt het in de praktijk toch vaak lastig om die stap te maken. Martje Köhlen bespreek de cyclus van formatief handelen van René Kneyber en de formatieve toetscyclus van Judith Gulikers en Liesbeth Baartman. Waar het combineren van de twee cycli een ingewikkelde puzzel blijkt, kunnen de beide cycli op zichzelf dienen als praktisch hulpmiddel voor docenten om hun formatieve toetspraktijk te ondersteunen en te structureren. De keuze voor de ene of de andere cyclus is daarom niet beter of slechter en kan de docent baseren op zijn persoonlijke voorkeur.
Het begrip formatief toetsen wordt inmiddels breed gedragen in het beroepsonderwijs, toch ontstaat er steeds meer variatie in de interpretatie van het begrip. Aan de hand van een aantal quotes van Dylan Wiliam bespreekt Martje Köhlen (Hogeschool Rotterdam) de kernstrategieën van formatief toetsen.
What's in the name? Er wordt in het onderwijs veel over formatieve toetsing gesproken. Stephanie Kruiper (Hogeschool Rotterdam) vraagt zich af of dat wel zo handig is. Roept de term niet juist ook veel verwarring op?
Leren van toetsen in de praktijk brengen vraagt om teamwork: gezamenlijk werk je aan een feedbackcultuur. Dominique Sluijsmans en Eric Entken introduceren het vijfde thema: feedbackcultuur.
Een samenhangend toetsprogramma is cruciaal wanneer het leren van toetsen en het werken aan de doorlopende ontwikkeling van studenten centraal komt te staan. Nienke Zijlstra en Wendy Peeters introduceren het vierde thema: programmatisch toetsen.
Iedereen roept het, maar hoe realiseer je een goede formatieve toetspraktijk in de klas? Liesbeth Baartman en Gerdineke van Silfhout introduceren het tweede thema: formatieve strategieën.
