Samen feedbackgeletterd worden: Verslag van de Week van de Feedbackgeletterdheid

Henderijn Heldens (Fontys Hogescholen)

In de week van 15 tot 19 Maart vond de Week van Feedbackgeletterdheid plaats, georganiseerd vanuit het lectoraat Goed Leraarschap-Goed Leiderschap van Fontys Hogeschool Kind en Educatie (FHKE). Wat een paar maanden geleden nog maar een spontaan idee was bleek een schot in de roos. Maar liefst 800 mensen hebben deelgenomen aan de week! Het thema blijkt breed te leven in zo’n beetje alle onderwijssectoren. En dat is eigenlijk ook niet gek, juist in deze tijd waarin we het eigenaarschap van studenten (en leerlingen en docenten) willen vergroten.  

Na de Hattie and Timperley (2007) hype zijn we in Nederland toch een beetje blijven steken in het oude paradigma dat feedback vooral een kwestie van informatie overdragen is (Winstone & Carless, 2019).  Langzaam maar zeker komen we er achter dat er méér nodig is. Dat het misschien nog wel veel meer moet gaan om feedback vragen dan om feedback geven en dat de mindset waarmee je naar feedback kijkt een belangrijke rol speelt. Naomi Winstone wees ons in haar sessie op de rol van de student. Wat gebeurt er als deze feedback krijgt? En hoe kunnen we studenten leren om goede feedbackvragen te stellen? Wat vraagt het van studenten om te leren van feedback? (Winstone & Carless, 2019).  

Over één ding was iedere spreker tijdens ‘de Week’ het eens: feedback is een krachtig middel om te komen tot zelfsturing in het leren. En dat betekent dat we veel beter moeten gaan kijken naar wat de student in dat proces nodig heeft en hoe we dat in de leeromgeving kunnen ondersteunen. Het formuleren van heldere doelen bijvoorbeeld, niet alleen op het niveau van een module, taak of opdracht, maar juist ook (of vooral) op het niveau van het beroep waarvoor we opleiden, of de beroepsrol. Daarmee kan de student zijn eigen leren in de goede richting sturen en wordt hij uitgedaagd om ‘te gaan leren’ in plaats van ‘te maken’. Voorwaarde is wel dat deze doelen betekenisvol zijn en dat vraagt weer om een gezamenlijk proces van betekenisverlening, reflectie en feedback.  

De afgelopen jaren is er veel kennis ontwikkeld over het proces van formatief evalueren en het programmatisch toetsen. De tijd lijkt nu rijp om vanuit het perspectief van de student te gaan kijken wat er nu daadwerkelijk nodig is om tot een effectief feedbackproces te komen. Molloy, Boud, and Henderson (2020) hebben met hun studie een mooie aanzet voor een kader gegeven. Er blijken namelijk verschillende zaken belangrijk te zijn als we de feedbackgeletterdheid willen versterken:

1. commitment om feedback te beschouwen als leerproces;
2. feedback beschouwen als een actief proces;
3. betekenis kunnen verlenen aan ontvangen feedback;
4. om kunnen gaan met standaarden en criteria bij het verbeteren van eigen werk;
5. kunnen omgaan met emoties in het feedbackproces;
6. feedback beschouwen als wederkerig proces;
7. opbrengsten van feedback kunnen vertalen naar toekomstig handelen.  

Tijdens de Week van de Feedbackgeletterdheid hebben we veel input kunnen verzamelen om dit kader te gaan vertalen naar een rijke leeromgeving voor studenten en handvatten voor docenten om dit te begeleiden. In de terugblik op ‘de Week’ trokken studenten, werkplekbegeleiders en opleiders de conclusie dat deze ontwikkeling zou moeten plaatsvinden in een proces van co-creatie. Juist in die samenwerking kan de kennis uit onderzoek betekenisvol worden vertaald. Een mooie uitnodiging om samen aan de slag te gaan! Vanuit het lectoraat willen we daar graag aan bijdragen. Een van onze activiteiten in dit kader is om binnen FHKE (en enkele andere opleidingen) in PLG’s van docenten, studenten en werkveldpartners praktische èn onderbouwde handvatten en tools te ontwerpen, met behulp van een onderzoekscyclus of een ontwerpaanpak. Ook gaan we het landelijk netwerk over feedbackgeletterdheid benutten voor kennisdeling en gezamenlijk onderzoek. 

Dus…wordt vervolgd!

Referenties
Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of educational research, 77(1), 81-112.  

Molloy, E., Boud, D., & Henderson, M. (2020). Developing a learning-centred framework for feedback literacy. Assessment & Evaluation in Higher Education, 45(4), 527-540. doi:10.1080/02602938.2019.1667955 

Winstone, N., & Carless, D. (2019). Designing effective feedback processes in higher education: A learning-focused approach: Routledge.