Een feedbackcultuur kan niet zonder een goed toetsprogramma

In aanloop naar het symposium Leren van Toetsen: Van visie naar feedbackcultuur introduceren de experts de thema’s waarmee we aan de slag gaan. Het thema Programmatisch toetsen in praktijk wordt geïntroduceerd door Nienke Zijlstra en Wendy Peeters van Hogeschool Utrecht.  

Herken je jezelf in onderstaande?

Je probeert in je onderwijs op allerlei manieren om goede feed-up, feed-back en feed-forward te geven. Je experimenteert met digitale feedbacktools, feedbackbijeenkomsten, peer-en zelf beoordelingen enzovoorts. Soms werkt het goed, maar soms ook ervaar je dat je studenten er weinig of geen gebruik van maken. Wat tot frustraties leidt, want je hebt er zoveel tijd in gestoken…

Assen en collega’s (2016) lieten zien dat, hoewel docenten de intentie kunnen hebben om meer gericht te zijn op het leren van de student, de organisatie van het programma kan verhinderen dat het daadwerkelijk lukt. Ook Jessop en collega’s (2014) vonden in hun onderzoek dat wat een student met feedback en formatieve toetsing doet beïnvloed wordt door het totale toetsprogramma. Kortom, als we streven naar meer effectieve feedbackpraktijken en een feedbackcultuur, dan is het dus belangrijk om naar het toetsprogramma in zijn totaliteit te kijken.

Het toetsprogramma van een opleiding is het overzicht van de bewuste en beargumenteerde combinatie van toetsen, toetsfuncties en toetsvormen die een samenhangend beeld geven van de bekwaamheid op basis van de competenties of kerntaken van de opleiding.

Van der Vleuten en collega’s (2012) hebben een model ontwikkeld voor een toetsprogramma: programmatisch toetsen. Onderstaand figuur is een voorbeeld van de inrichting van een dergelijk toetsprogramma.

Figuur 1. Programmatisch toetsen*

Samenhang is het kernbegrip van dit model. Samenhang van verschillende toetsen is nodig om een valide en betrouwbaar beeld te geven van de bekwaamheid van de student. Samenhang is ook nodig om het leren van de student te bevorderen: doordat het summatieve oordeel wordt uitgesteld, krijgt de student meer gelegenheid om feedback te ontvangen en vooral meer gelegenheid om daar iets mee te doen. De afzonderlijke meetmomenten hangen qua inhoud samen, maar ze hebben geen grote consequenties voor studenten, ze zijn juist informatief voor de volgende stap.

Toetsprogramma gericht op leren?
De vraag is nu: hoe ontwerp je dan een toetsprogramma? Welke overwegingen en keuzes maak je om een beargumenteerde combinatie van toetsen, toetsfuncties en toetsvormen samen te stellen, met name om het leren van studenten te bevorderen? In de themasessie Programmatisch toetsen in de praktijk brengen gaan we hier mee aan de slag. Nienke vertelt vanuit de eerste fase van haar promotieonderzoek welke keuzes je kunt maken om het leren van toetsen door de opleiding heen te bevorderen. Wendy deelt met ons het ontwerp van het toetsprogramma van de opleiding Communicatie van Hogeschool Utrecht. Op basis van deze input (theorie en praktijk) verkennen we met elkaar dilemma’s en kansen bij het ontwerpen van een toetsprogramma en welke kennis er nog meer nodig is om ontwerpkeuzes te maken. Je gaat naar huis met ideeën en een verdieping van je kennis over programmatisch toetsen.

* Uit: Baartman, et al. (2014). Kwaliteit van toetsprogramma’s. In H. van Berkel, et al. (Red.), Toetsen in het hoger onderwijs. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Het symposium Leren van Toetsen: Van visie naar feedbackcultuur vindt plaats op vrijdagmiddag 2 juni aanstaande in Rotterdam. Heb je een vraag die aansluit bij Thema 4: Programmatisch toetsen in praktijk? Laat je vraag achter via een reactie op dit bericht! Ook als je niet kunt aansluiten bij het symposium is je input meer dan welkom! 

Wil je je alvast verder verdiepen in programmatisch toetsen? Bekijk dan de keynote van Cees van der Vleuten tijdens het symposium Leren van Toetsen 2016. 

Referenties
Assen, J. H. E., Meijers, F., Otting, H., & Poell, R. F. (2016). Explaining discrepancies between teacher beliefs and teacher interventions in a problem-based learning environment: A mixed methods study. Teaching and Teacher Education, 60, 12-23.

Jessop, T., El Hakim, Y., & Gibbs, G. (2014). The whole is greater than the sum of its parts: A large-scale study of learning in response to different programme assessment patterns. Assessment & Evaluation in Higher Education, 39, 73-88.

Van der Vleuten, C.P.M., Schuwirth, L.W.T., Driessen, E.W., Dijkstra, J., Tigelaar, D., Baartman, L.K.J., & van Tartwijk, J. (2012). A model for programmatic assessment fit for purpose. Medical Teacher, 34 (3), 205-214.